لرزه‌خیزی پارینه در پلیستوسن پایانی- هولوسن، خوشه‌بندی زمانی و احتمال رخداد زمین‌لرزه بزرگ (M>7) روی گسل دهشیر، ایران مرکزی

Authors

  • برتراند میر استاد، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه
  • حمید نظری استادیار، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • خالد حسامی استادیار، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران
  • محمد رضا قاسمی استادیار، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • محمد فروتن 1 دکتری، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه؛ پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • مرتضی طالبیان استادیار، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • مرتضی فتاحی استادیار، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • منوچهر قرشی دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال؛ پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • میشل سبریر محقق ارشد، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه
  • کریستل لو دورتز دکتری، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه
Abstract:

سامانه گسلی دهشیر سازنده لبه باختری مجموعه گسل­های جنبای راستالغز راست­بر شمالی- جنوبی در پهنه فلات مرکزی ایران و دربرگیرنده 6 پاره­گسل به‌گونه­ای خطی است که در گذر از پهنه­های زمین­ساختی سنندج- سیرجان، کمان ماگمایی ارومیه- دختر و ایران مرکزی، سبب بریدگی و جا به‌جایی راست­بر سنگ­نهشته­های آتشفشانی ائوسن و بادزن­های آبرفتی کواترنری شده است. گواه­های زمین­ریخت‌شناختی نشان از جنبایی این سامانه گسلی در کواترنری پایانی دارد و بررسی­های پارینه­لرزه­شناختی گواهی بر جنبش لرزه­ای پاره­گسل مروست در بازه زمانی پلیستوسن پایانی و هولوسن دارد. برای شناخت هرچه بیشتر پیشینه لرزه­ای این پاره­گسل در بازه زمانی میان­مدت (103 تا 105 سال) با توجه به ویژگی­های ریخت‌زمین­ساختی و رسوبی- چینه­ای، 3 ساختگاه در فاصله 35 کیلومتری از یکدیگر در درازای پاره­گسل مروست با هدف انجام بررسی­های پارینه­لرزه­شناختی برگزیده شده است. رخنمون برآمده از حفر ترانشه­ای عمود بر راستای گسل در جنوبی­ترین ساختگاه (هرابرجان)، پدیدار­کننده شاخه­های گسلی پر­شیب با راستای °10±140N به‌همراه خش­لغز­هایی با ریک نزدیک به افقی و سازوکار چیره راستا­لغز راست­بر است. در ساختگاه شمال مروست نیز ترانشه­ حفر­شده در گستره پاره­گسل مروست دربرگیرنده نهشته­های آبرفتی و کوهرفتی پلیستوسن پایانی- هولوسن است که با انجام سن­سنجی نهشته­های سست غنی از کوارتز به روش لومینسانس نوری (OSL) تا Ka 72 سن­یابی شده­اند. بررسی­های پارینه­لرزه­شناختی در این ساختگاه نشان از ماندگاری گواه­های به‌جای مانده از جنبش شدید لرزه­ای همراه با گسیختگی سطحی برای بخشی از پاره­گسل مروست دارد، به گونه­ای که هم­ترازی زمانی میان زمین­لرزه­های پارینه با بزرگای  7Mw > ≈ بیانگر دست­کم رخداد 7 زمین­لرزه در گذر 43 هزار سال گذشته و با میانگین دوره بازگشت 150±3650 سال است. رخداد جوان­ترین زمین­لرزه (Event I) با جا به‌جایی راست­بر میان 2 تا 4 متر و با درازای گسیختگی سطحی بیش از 40 کیلومتر روی پاره­گسل مروست بر پایه سن­سنجی­ به روش OSL به 2200~ سال پیش نسبت داده می‌شود. سن جوان‌ترین رخداد لرزه­ای سازگار با نبود نشانه­های ویرانی در سازه تاریخی مروست با پیشینه نزدیک به 1300 سال در فاصله کمتر از 10 کیلومتری خاور پاره­گسل مروست است. الگوی جنبشی روی پاره­گسل مروست را می­توان در  خوشه زمانی و در 2بازه دگرشکلی 1) همراه با جنبش لرزه­ای و 2) به همراه جنبش لرزه­ای کم یا بی­لرزه جای داد. با پنداشت پیوستگی چنین الگوی دگرشکلی تا چرخه لرزه­ای آتی، پاره­گسل مروست امروزه در بازه همراه با جنبش لرزه­ای به سر می­برد که با لحاظ کمترین فاصله زمانی میان دو رخداد لرزه­ای پیاپی نزدیک به 2000 سال، تولید زمین­لرزه­ای ویرانگر با بزرگای بیش از 7 در سنجه Mw در آینده نزدیک دور از انتظار نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

آهنگ لغزش راست بر گسل دهشیر در بازه زمانی پلیستوسن پایانی- هولوسن،فلات ایران مرکزی

برآورد توان لرزه­ای گسل دهشیر با درازای حدود 550 کیلومتر (با لحاظ پایانه­های شمالی و جنوبی) در شرایطی که جمعیت ساکن با فاصله چند ده کیلومتری گسل به بیش از 5/3 میلیون نفر می­رسد، از اهمیت خاصی برخوردار است. به دلیل نبود داده­های زمین­لرزه دستگاهی و تاریخی بزرگ بر روی گسل­های جنبای اصلی در گسترة ایران مرکزی، دست­یابی به توان لرزه­ای این گسل­ها بر اساس بررسی کاتالوگ­ زمین­لرزه­ای نا­ممکن می­نماید....

full text

شناسایی الگوی خوشه ای رخداد زمین لرزه های پارینه روی گسل گلباف، جنوب خاوری کرمان

گستره گلباف در استان کرمان (جنوب خاوری ایران) در سال­های1360 تا 1376خورشیدی شاهد رویداد پنج زمین­لرزه با بزرگای میان Mw 5.4-7.1 بوده است. رویداد این زمین­لرزه­ها در بازه­ زمانی هفده سال نشان‌گر الگوی خوشه‌ای رخداد زمین‌لرزه‌ها روی سامانه گسلی گلباف (گوک) است. در این بخش با بهره‌گیری از رهیافت‌های موجود در دانش‌های  ریخت‌زمی...

full text

تفکیک فازهای تنش دیرین بر پایه داده‌های گسلی ناهمگن در بخش مرکزی گسل دهشیر

         در این پژوهش، تفکیک فازهای تنش دیرین در محدوده مرکزی گسل دهشیر با استفاده از تحلیل تنش دیرین بر اساس مطالعه  داده لغزش گسلی ناهمگن و خطواره‌های لغزشی مربوط صورت گرفته است. این‌داده‌ها از سازند‌های کرتاسه(آهک تفت)، ائوسن آغازی(کنگلومرای کرمان) وائوسن(سنگ‌های آتشفشانی) برداشت شده است. برای تعیین جهت لغزش، از شاخص‌هایی چون جدایش‌چینه‌شناسی، پله‌های تجمعی کانی‌ها، شکستگی‌های ریدل ، شکاف‌ها...

full text

گاه‌نگاری جوان‌ترین جنبش لرزه‌ای گسل فیروزکوه با استفاده از روش کربن14

گسل فیروزکوه در بیشتر بخش خود در لبه جنوبی دره فیروزکوه در باختر البرز مرکزی قرار دارد. گسل فیروزکوه با درازای 70 کیلومتر و راستای جنوب باختری-  شمال خاوری و سازوکار کار چپ‌گرد- کششی از جمله ساختارهای  گسله و مهم در ناحیه البرز مرکزی است. از این گسل در گذشته به عنوان گسل فشاری با شیب به سوی جنوب یاد شده است. پژوهش‌های پارینه لرزه‌شناسی و سن سنجی رادیوکربن در راستای گسل راستالغز – چپ‌گرد فیروزکو...

full text

باز‌سازی دیرینه اقلیمی و پوشش گیاهی در حوضه دشت ارژن فارس در پلیستوسن پایانی و هولوسن بر اساس مطالعه‌ی گرده‌های گیاهی

به منظور مطالعه پوشش گیاهی گذشته در تالاب دشت اژن مغزه­ای به طول 960 سانتیمتر از این تالاب برداشته شد. در ابتدا،  مغزه تحت اندازه­گیری پذیرفتاری مغناطیسی قرار گرفت. سپس نمونه­ها باز شده و با توجه به پذیرفتاری مغناطیسی از آنها زیر­نمونه تهیه شده، برای مطالعات گرده­های گیاهی آماده­سازی شد. چهار نمونه تکه گیاهی هم در طول مغزه برداشته شده و برای سن­سنجی به آزمایشگاه رادیوکربن پزنان لهستان ارسال...

full text

بررسى پدیده تسونامى و احتمال رخداد آن در ایران

تسونامى یک پدیده طبیعى است که نمى‏ توان از وقوع آن جلوگیرى نمود و به عنوان یکى از مهم ترین بلایاى اقیانوسى در جهان مطرح مى‏ باشد. دراین مجموعه ضمن ارائه تعریفى از آن، انواع و علل رخداد آن را مطرح نموده و با توجه به توزیع جغرافیایى‏ اش در اقیانوس‏ها و مکان‏هاى تحت تاثیر سابداکشن سعى شده مکان‏هاى خاص معرفى شوند و با توجه به نتایج تخریبى‏ اش، به وسیله پیشنهاداتى تلاش شده از طریق اطلاع رسانى در شنا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue 90

pages  75- 90

publication date 2014-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023